کد مطلب:12278 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

با توجه به آية 245 سورة بقره، اهميت و جايگاه قرض الحسنه و تفاوت آن با صدقه را بنويسيد.

خداوند متعال ميفرمايد: مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَـَعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْصُـطُوَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ; (بقره، 245) كيست آن كس كه به ]بندگان[ خدا وام نيكويي دهد تا ]خدا[ آن را براي او چند برابر بيفزايد؟ و خداست كه ]در معيشت بندگان[ تنگي و گشايش پديد ميآورد; و به سوي او بازگردانده ميشويد.

منظور از قرض الحسنه در آيه مذكور، دادن وام و انفاق كردن و... به برادر ديني ميباشد برخي از مفسران براي حسنه شدن قرض مواردي رابيان كردهاند، از جمله:

1. قرض الحسنه از مال حلال و سالم باشد.

2. بيمنت، بيريا و همراه با عشق و ايثار پرداخت شود.

3. براي مصرفِ ضروري باشد.

4. سريع پرداخت شود.

5. قرض دهنده، خداوند متعال را بر اين توفيق شكرگزار باشد.

و...(ر.ك: مجمع البيان، مرحوم طبرسي;، ج 9، ص 390، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، بيروت / تفسير نور، محسن قرائتي، ج 1، ص 483 ـ 484، مؤسسه در راه حق.)

اما فرق قرض الحسنه با صدقه: در قرض الحسنه، انسان مالي را كه به ديگري ميدهد، دوباره، پس از مدتي پس ميگيرد و بر قرض گيرنده نيز واجب است در وقت معين مال قرض گرفته شده را به صاحبش برگرداند، ولي در صدقه چنين نيست، يعني چيزي كه صدقه داده شد، چنين نيست كه دوباره به دست صاحبش برگردد، بلكه چون اين مال بخشش بدون عوض است، بر صدقه گيرنده نيز لازم نيست صدقه را برگرداند و يا در عوض آن كاري انجام دهد.

2. در ثواب نيز اين دو با هم تفاوت دارند، زيرا ثواب صدقه نزد خداوند متعال ده برابر است، ولي پاداش قرض الحسنه هجده برابر ميباشد. در روايتي از امام صادقچنين ميخوانيم: بر در بهشت نوشته شده است كه پاداش صدقه ده برابر، ولي پاداش قرض دادن، هجده برابر است.(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي، ج 16، ص 318، نشر مؤسسة آل البيت: .)

اهميت و جايگاه قرض الحسنه:

قرض الحسنه، نسبت به صدقه، از جايگاه بالاتري برخوردار است، بعضي از جهتهاي امتياز آن ـ قرض الحسنه ـ عبارت است از:

1. در قرض الحسنه، مال به دست كسي ميرسد كه به آن نياز دارد، زيرا انسان بي نياز قرض نميگيرد، برخلاف صدقه كه ممكن است به دست انسان بي نياز بيفتد. امام صادقدر اين باره ميفرمايد: پاداش قرض از اين رو از پاداش صدقه بيشتر است كه قرض گيرنده جز از روي نياز قرض نميگيرد، ولي صدقه گيرنده گاهي با اين كه نياز ندارد، صدقه ميگيرد.(همان.)

2. در قرض الحسنه، عزّت نفس قرض گيرنده از بين نميرود، ولي صدقه گيرنده، با گرفتن صدقه، به گونهاي رفته رفته، عزت نفس خود را از دست ميدهد و نفس او به پستي ميگرايد.

3. قرض الحسنه، سبب ميشود كه شخص قرض گيرنده به تلاش و فعاليت وادار شود تا بتواند قرض خود را ادا كند، كه اين خود باعث رونق اقتصادي و شكوفايي خلاقيتها و استعدادها ميشود، ولي در صدقه گيرنده ـ از آن جا كه انگيزهاي براي رد مال ندارد ـ چنين تلاشي مشاهدهنميشود. البته اين موارد و موارد ديگر، تنها امتياز قرض الحسنه را در شرايط مساوي اثبات ميكند و گرنه گاهي اوقات، رفع معضلات اجتماعي، در انفاق و صدقات منحصر است.